Tenkis davası, saklı paylarını alamayan mirasçıların , mirasbırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan
tasarruflarının kısmen veya tamamen iptali suretiyle saklı paylarını alabilmelerini amaçlayan miras davası
türüdür. Türk Medeni Kanunu birtakım mirasçıları saklı pay sahibi olarak tanımlamış ve listelemiştir.
Saklı pay, Türk Medeni Kanunu’na (TMK) göre mirasçılara, iradelerine aykırı şekilde miras bırakan kişinin, bu mirasçıların miras paylarını azaltarak veya yok sayarak, mal varlığını özgür iradesiyle düzenlemesine engel olmasını sağlayan bir düzenlemedir. Saklı pay, belirli mirasçılara, öğreti veya vasiyetle belirlenen paylardan daha az bir pay verilmesi durumunda korunur. Bu, mirasçının haklarının devlet tarafından korunmasını amaçlar.
Saklı Pay Sahibi Mirasçılar Kimlerdir?
Türk Medeni Kanunu’na göre, saklı pay sahibi olan mirasçılar sadece kanuni mirasçılardır. Kanuni mirasçılar arasında:
- Alt Soy (Çocuklar ve Torunlar):
- Miras bırakan kişinin çocukları, saklı pay sahibi en önemli mirasçılardır. Çocuklar, saklı pay sahibi olmalarının yanı sıra, genellikle en yüksek oranlı paya sahip olurlar.
- Çocuklar yoksa, torunlar da saklı pay hakkına sahiptir.
- Eş:
- Eş, saklı pay sahibi mirasçılar arasında yer alır. Ancak, eşin saklı payı, diğer mirasçılarla birlikte paylaşılacak olan mirasın yarısını oluşturur. Eşin, saklı pay hakkı, çocuğun bulunduğu durumdan farklı olabilir.
- Ana ve Baba:
- Eğer miras bırakanın çocukları ve torunları yoksa, saklı pay sahibi diğer mirasçılar ana ve baba olacaktır.
- Ana ve baba, mirasçının çocukları olmadan hayatta ise saklı paya sahip olup, mirasın yarısını alırlar.
Saklı Pay Oranları Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu’na göre, saklı pay oranları miras bırakan kişinin kanuni mirasçılarının paylarını koruma altına alır. Saklı pay, miras bırakanın iradesine aykırı olarak mirasçılarının payını küçültmeye karşı bir korumadır. Saklı pay oranları, her mirasçı türü için farklıdır.
- Alt Soy (Çocuklar):
- Eğer miras bırakanın çocukları varsa, her bir çocuğun saklı pay oranı yarımdır (1/2).
- Bir çocuk varsa, o çocuk, mirasın yarısını saklı pay olarak alır.
- İki çocuk varsa, her bir çocuk dörtte bir (1/4) saklı pay alır.
- Eğer çocuklar miras bırakanın mirasından önce ölmüşse, torunlar da saklı pay hakkını devralabilirler ve sırasıyla bu oranları alırlar.
- Eş:
- Eğer miras bırakanın çocukları yoksa, eşin saklı payı, mirasın yarısıdır. Yani eş, kanuni mirasçı olan diğer kişilere göre belirli bir pay alır.
- Ancak, eşin saklı pay hakkı, diğer mirasçılarla paylaşılacak olan mirasın bir kısmına karşılık gelir.
- Ana ve Baba:
- Ana ve baba saklı pay sahibi mirasçılardır, ancak çocukları olmayan bir kişi için saklı payları yalnızca yarım olabilir. Bu durumda her birinin saklı payı dörtte bir
TMK’nın 560 ve devamı maddelerinde düzenlenen tenkis davası ile örneğin 1 baba ve bir
çocuktan ibaret bir durumda100 birimlik mirasın tamamı baba tarafından ölümünden önce bağışlama ile
devredildiği varsayıldığında çocuğun yasal miras payının yarısı saklı payı olduğundan bu durumda çocuk
100 birimlik mirasa ilişki bağışlamanın 50 birimini tenkis davası ile iptal ettirerek kazanabilecektir.
Tenkise Tabi Kazandırmalar Nedir?
1-Ölüme Bağlı tasarruflar , örneğin vasiyetname ile bırakılan mal varlıkları.
2-Miras bırakanın, mirasçılık sıfatını kaybeden yasal mirasçıya miras payına mahsuben yapmış olduğu
sağlararası kazandırmalar, geri verilmemek kaydıyla altsoyuna malvarlığı devri veya borçtan kurtarma
yoluyla yaptığı kazandırmalar ya da alışılmışın dışında verilen çeyiz ve kuruluş sermayesi, 3- Miras
haklarının ölümden önce tasfiyesi maksadıyla yapılan kazandırmalar,
4- Miras bırakanın serbestçe dönme hakkını saklı tutarak yaptığı bağışlamalar ve ölümünden önceki bir yıl
içinde âdet üzere verilen hediyeler dışında yapmış olduğu bağışlamalar,
5- Miras bırakanın saklı pay kurallarını etkisiz kılmak amacıyla yaptığı açık olan kazandırmalar.
Tenkise tabi miras payınızın olduğunu düşünüyorsanız Hukuki Süreçlerin takibi ve haklarınızın tesisi için Hukuk Ofisimizle iletişime geçebilirsiniz.