Vergi Zıyai Cezası – Vergi Ziyai Cezası İptal Davası

• Vergi ziyaının tanımı: Yükümlülüklerin zamanında ve eksiksiz yerine getirilmemesi sonucu vergi kaybı oluşması.
• Vergi ziyaına yol açan fiiller: Eksik beyan, yanlış hesaplama, haksız iade alma.
• Vergi ziyaının sonucu: Devletin vergi kaybı yaşaması ve mükellefe vergi ziyaı cezası uygulanması.
• Ceza oranları: İhlalin türüne göre 1 kat, 3 kat veya %50 olabileceği.
• Yazının kapsamı: Vergi ziyaının tanımından başlayarak cezanın kapsamı, hesaplaması, dava yolları ve güncel yargı kararlarına kadar detaylı bir inceleme yapılacağı.

İçindekiler

1. Vergi Ziyaı Ne Demektir?
2. Vergi Ziyaı Kanuni Tanımı (VUK m. 341)
3. Vergi Ziyaının Unsurları
4. Hangi Fiiller Vergi Ziyaı Sayılır?
5. Vergi Ziyaı Cezası Nedir, Ne Kadar Uygulanır?
6. Vergi Ziyaı Cezası Ne Zaman Kesilir?
7. 1 Kat ve 3 Kat Ceza Ne Demektir?
8. Vergi Kaçakçılığıyla Birlikte Olursa Ceza Ne Olur?
9. Vergi Ziyaı Suçu ve İdari Yaptırım Arasındaki Fark
10. Hapis Cezası Var Mıdır?
11. Kabahat – Suç Ayrımı
12. Vergi Ziyaında Kusur Aranır Mı?
13. Vergi Ziyaı Cezasında İndirim ve Uzlaşma
14. %50 Ceza Uygulaması Hangi Durumlarda Geçerli?
15. İzaha Davet Durumunda İndirim
16. Pişmanlık ve Islah Hükümleri
17. Vergi Ziyaı Cezasında Zamanaşımı ve Tekerrür
18. Tarh Zamanaşımı Süresi
19. Tahsil Zamanaşımı Süresi
20. Tekerrür Uygulaması ve %50 Artırım
21. Vergi Ziyaı Cezasına Karşı Nasıl İtiraz Edilir?
22. Dava Açma Süresi ve Şekli
23. İdari Başvuru ve Uzlaşma Yolları
    1. Vergi Dairesine Başvuru (Düzeltme Talebi):
    2. Uzlaşma Başvurusu:
24. Yürütmenin Durdurulması Kararı Gerekli Mi?
25. Vergi Ziyaı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
    1. Vergi ziyaı nedir?
    2. Vergi ziyaı cezası nedir?
    3. Hangi durumlarda vergi ziyaı cezası 3 kat kesilir?
    4. Süresinden sonra verilen beyannamelerde ceza ne kadardır?
    5. Vergi ziyaı cezasına itiraz edilince tahsilat durur mu?
    6. Sahte fatura kullandım ama haberim yoktu, yine de ceza kesilir mi?
    7. Vergi ziyaı cezasında zamanaşımı süresi nedir?
    8. Tekrar aynı fiil işlenirse ceza artırılır mı?

Vergi Ziyaı Ne Demektir?

Vergi ziyaı, bir mükellefin veya vergi sorumlusunun, vergi mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerini zamanında ve tam olarak yerine getirmemesi sonucunda, devletin alması gereken verginin ya geç tahakkuk etmesi ya da hiç tahakkuk etmemesi durumunu ifade eder. Başka bir deyişle, verginin eksik beyan edilmesi, hatalı hesaplanması veya yersiz bir şekilde vergi iadesi alınması gibi eylemler vergi ziyaına neden olur. Bu durumda, devletin uğradığı bu mali kaybı gidermek amacıyla mükellefe uygulanan yaptırım ise vergi ziyaı cezasıdır. Bu cezanın miktarı, işlenen ihlalin türüne bağlı olarak vergi aslının bir katı, üç katı veya yüzde elli oranında değişiklik gösterebilir.

Vergi Ziyaı Kanuni Tanımı

Vergi Usul Kanunu’nun 341. maddesi, vergi ziyaını, mükellefin veya vergi sorumlusunun vergiyle ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi dolayısıyla verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi olarak tanımlar. Bu tanım, vergi ziyaının temelini oluşturur ve hangi durumların bu kapsamda değerlendirileceğini belirler. Örneğin:

• Verilmesi zorunlu olan beyannamenin hiç verilmemesi,
• Verilmesi gereken beyannamede vergi matrahının eksik beyan edilmesi,
• Haksız yere vergi iadesi alınması gibi fiiller doğrudan vergi ziyaı olarak kabul edilir.

Ayrıca, mükelleflerin şahsi veya medeni halleri hakkında gerçeğe aykırı beyanlarda bulunması veya vergi matrahını azaltmaya yönelik diğer hileli yollara başvurması da vergi ziyaı olarak değerlendirilir.

Vergi Ziyaının Unsurları

Bir fiilin vergi ziyaı olarak nitelendirilebilmesi için belirli unsurların bir arada bulunması gerekmektedir:

• Yükümlülüğün İhlali: Mükellefin vergi kanunlarından doğan beyanname verme, vergi ödeme, belge düzenleme gibi görevlerini tam ve zamanında yerine getirmemesi esastır.
• Vergi Kaybı: Bu yükümlülük ihlali sonucunda devletin alması gereken vergi tutarında bir eksiklik meydana gelmelidir. Yani, vergi ya eksik hesaplanmalı ya da hiç hesaplanmamalıdır.
• Fiilin Mükellef veya Sorumlu Tarafından Gerçekleştirilmesi: Vergi kaybına yol açan eylemin bizzat vergi mükellefi veya kanuni vergi sorumlusu tarafından işlenmiş olması gerekmektedir.

Hangi Fiiller Vergi Ziyaı Sayılır?

Vergi ziyaına neden olan birçok farklı fiil bulunmaktadır. Bunlardan bazı yaygın olanları şunlardır:

• Katma Değer Vergisi (KDV) veya gelir vergisi beyannamelerinin hiç verilmemesi.
• Gerçekleşen cironun eksik beyan edilmesi suretiyle vergi matrahının düşürülmesi.
• Özürlü indiriminden haksız bir şekilde yararlanmak amacıyla sahte sağlık raporu kullanmak.
• Gerçekleşmemiş mal veya hizmet alımları için sahte ya da yanıltıcı fatura düzenlemek veya bu tür faturaları gider olarak göstermek.
• Vergi iadesi almak için vergi idaresine gerçeğe aykırı beyanlarda bulunmak.

Bu tür fiillerin her biri, verginin eksik tahakkuk etmesine veya hiç tahakkuk etmemesine sebep olduğundan, vergi ziyaı olarak değerlendirilir ve beraberinde vergi ziyaı cezasının uygulanmasına yol açar.

Vergi Ziyaı Cezası Nedir, Ne Kadar Uygulanır?

Vergi ziyaı cezası, mükellefin vergi yükümlülüklerini ihmali veya kusuru sonucu zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergi tutarının telafisi amacıyla uygulanan idari bir para cezasıdır. Bu vergi cezası, Vergi Usul Kanunu’nun 344. maddesi ile düzenlenmiştir ve temel amacı kamu zararını gidermektir. Uygulanacak vergi ziyaı cezasının miktarı, ziyaa uğratılan vergi tutarı üzerinden belirlenir.

Vergi Ziyaı Cezası Ne Zaman Kesilir?

Vergi ziyaı cezası, vergi idaresi tarafından aşağıdaki durumlarda kesilir:

• Mükellefin beyanname verme yükümlülüğünü hiç yerine getirmemesi (örneğin, gelir vergisi beyannamesinin süresinde verilmemesi).
• Mükellefin verdiği beyannamede vergi matrahını eksik veya yanlış bildirmesi (örneğin, KDV matrahının düşük gösterilmesi).
• Mükellefin vergiye esas teşkil eden işlemleri belgelendirirken gerçeğe aykırı belge düzenlemesi veya kullanması (sahte fatura, yanıltıcı belge vb.).

Vergi cezası, ilgili vergi dairesi tarafından, vergi kaybının tespit edilmesinin ardından düzenlenen vergi ceza ihbarnamesi ile mükellefe tebliğ edilir.

1 Kat ve 3 Kat Ceza Ne Demektir?

Vergi Usul Kanunu’na göre, vergi ziyaı cezasının oranı, işlenen fiilin niteliğine göre farklılık gösterir:

Örneğin, 20.000 TL tutarında bir vergi ziyaına neden olunmuşsa ve bu fiil sahte fatura kullanımı gibi vergi kaçakçılığı suçu niteliğindeyse, uygulanacak vergi ziyaı cezası: 20.000 TL x 3 = 60.000 TL olacaktır.

Vergi Kaçakçılığıyla Birlikte Olursa Ceza Ne Olur?

Eğer vergi ziyaı, Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesi kapsamında sayılan vergi kaçakçılığı fiilleriyle (örneğin, sahte belge düzenlemek veya kullanmak, defter ve belgeleri gizlemek, yanıltıcı beyanlarda bulunmak) birlikte işlenirse, mükellefe ziyaa uğratılan vergi tutarının 3 katı tutarında vergi ziyaı cezası uygulanır. Bu durumda, mükellef hakkında ayrıca ceza mahkemesinde hapis cezası istemiyle de dava açılabilir. Ancak, 3 kat vergi ziyaı cezasının uygulanabilmesi için vergi kaçakçılığı suçunun bir yargı kararıyla kesinleşmiş olması gerekmektedir.

Vergi Ziyaı Suçu ve İdari Yaptırım Arasındaki Fark

Vergi ziyaının kendisi genellikle bir kabahat olarak değerlendirilir ve buna bağlı olarak uygulanan vergi ziyaı cezası idari bir para cezasıdır. Ancak bazı durumlarda, vergi ziyaına yol açan fiiller ceza hukuku kapsamında suç teşkil edebilir ve bu durumda hürriyeti bağlayıcı cezalar da söz konusu olabilir.

Hapis Cezası Var Mıdır?

Eğer vergi ziyaına neden olan eylem aynı zamanda Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesi kapsamında bir vergi kaçakçılığı suçu teşkil ediyorsa, mükellef sadece idari para cezası olan vergi ziyaı cezası ile kalmaz, aynı zamanda hapis cezasıyla da karşı karşıya kalabilir. Özellikle aşağıdaki fiillerin işlendiği tespit edilirse, fail hakkında ceza mahkemesinde yargılama yapılabilir:

• Sahte fatura düzenlemek veya kullanmak
• Defter ve belgeleri gizlemek veya tahrif etmek
• Gerçeğe aykırı hesaplar açmak
• Yanıltıcı belgeler düzenlemek

Bu fiillerin işlendiğinin mahkeme kararıyla sabit olması halinde, fail hakkında 18 aydan 5 yıla kadar hapis cezası uygulanabilir (VUK m. 359).

Kabahat – Suç Ayrımı

Özetle, her vergi ziyaı bir suç değildir. Ancak suç sayılan fiillerle vergi ziyaına sebebiyet verilmişse, uygulanacak ceza hem idari ( vergi ziyaı cezası) hem de adli (hapis cezası) olabilir.

Vergi Ziya Cezası Suçunda Kusur Aranır Mı?